Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sanat Tarihi bölümü Dr. Öğr. Emel Şenel Boy, Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yer alan Tokat Belediyesinden, İçişleri Bakanlığına gönderilen telgrafa dayanarak, Sultan Abdülhamit han tarafından inşa ettirilen Tokat Saat kulesinin bilindiği gibi 1902 yılında değil, 1900 yılında hizmete açıldığını iddia etti.
BİRÇOK KAYNAKTA 1902 YILINDA TAMAMLANDIĞI YAZIYOR
Tokat şehrinin simgeleri arasında bulunan Tokat Saat kulesinin birçok kaynakta 1902 yılında tamamlandığı belirtiliyor.
Yapılan bir araştırma sonucunda tarihi saat kulesinin 1900 yılında tamamlandığı iddia edildi. Konu hakkında açıklamada bulunan Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sanat Tarihi bölümü Dr. Öğr. Emel Şenel Boy, "O dönemin gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat gazetesinde Tokat belediyesinden İçişleri bakanlığına gönderilen telgraf name suretidir başlıklı yazıda, Tokat Saat kulesi başta olmak üzere birçok yapının 1900 yılında tamamlandığı bilgisi bulunmamaktadır. Saat kulesinin üzerinde bulunan kitabe Hicri olarak 1317 yılı yazmaktadır. Bu da bize yapının 1900 yılında tamamlandığını göstermektedir" ifadelerini kullandı.
"HRİSTA USTA KULENİN YAPIMINI 31 AĞUSTOS 1900 YILINDA TAMAMLAMIŞTIR"
Tarihi saat kulesinin 1900 yılında tamamlandığını belirten Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sanat Tarihi bölümü Dr.Öğr. Emel Şenel Boy, "Saat kuleleri, batılılaşma etkileri altında kalan Osmanlı bürokratlarının modernleşen kentlerin bir ihtiyacı olarak görülmektedir. Saat kulelerinin Osmanlı coğrafyasının tamamına yayılması 2. Abdülhamid'in tahta çıkışının 25. Yılına tekabül etmekte olup 2. Abdülhamid valilere gönderdiği yazılarla saat kulelerini istemiştir. Bunun üzerine valiler bulundukları şehirlerin meydanlarına saat kuleleri yaptırmışlardır. Tokat saat kulesine baktığımızda Behzat semtinde bulunuyor.
Resmi kurumların bulunduğu bir meydan olarak günümüze kadar gelmiştir. İnşaatı için bütçesinin bir kısmı belediye tarafından, bir kısmı ise halktan toplanan paralar ile sağlanmış. Saat kulelerine baktığımız zaman taş malzemenin kullanılmış olduğunu görmekteyiz. Taş malzeme yapının sağlamlığını sağlamıştır ve estetik katmıştır. Tokat saat kulesi Çarşamba kazasından gelen hrista usta tarafından yapılmıştır. İlk yapıldığında 27 metre yükseklikte yapılmıştır, saat mekanizması Fransa'dan sipariş edilmiştir. Samsun limanına gelen mekanizma karayoluyla Tokat'a gelmiştir. Hem inşaat hem de mekanizma için toplamda yüz bin kuruş ödenmiştir. O dönem için büyük bir miktardır. Hrista usta kulenin yapımını 31 Ağustos 1900 yılında tamamlamıştır" dedi.
"YAPININ 1900 YILINDA TAMAMLANDIĞI BİLGİSİ BULUNMAMAKTADIR"
Yapılan önceki araştırmalarda yazılan tarihin yapım tarihi olmadığını belirten Dr. Öğr. Emel Şenel Boy, "Aslında birçok kaynakta yapının 1902 veya 1903 yıllarında bitirildiği geçmektedir. O dönemin gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat gazetesinde Tokat belediyesinden İçişleri bakanlığına gönderilen telgraf name suretidir başlıklı yazıda Tokat Saat kulesi başta olmak üzere birçok yapının 1900 yılında tamamlandığı bilgisi bulunmamaktadır. Saat kulesinin üzerinde bulunan kitabe Hicri olarak 1317 yılı yazmaktadır.
Bu bize yapının 1900 yılında tamamlandığını göstermektedir. Ekim 1900 yılında hriste ustaya nişan verilmiştir bu da bize yapının 1900 yılında tamamlandığını göstermektedir, daha öncesinde yapılan çalışmalarda tarihlendirmenin yanlış yapıldığını düşünmekteyiz. Yapı 15 yıl sonra bir onarım geçirmiştir, yapının tadilat sebebi sesinin duyulmasından dolayı 27 metre yükseklikten 33 metreye çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Yapı günümüze kadar korunmuştur. Saat 8 günde bir tekrar kurulmaktadır" şeklinde konuştu.
