İzin parası artık anayasal bir güvence altında. Anayasa Mahkemesi, Deniz İş Kanunu'nun 40'ıncı maddesinin yedinci fıkrasını iptal etti ve bu karar 14 Eylül 2024'te yürürlüğe girecek.
Karar, milyonlarca işçiyi etkileyecek bir adımı temsil ediyor. İş Kanunu, Türk Borçlar Kanunu ve Basın İş Kanunu'nda kullanılmayan izin ücretlerinin ödenmesiyle ilgili herhangi bir koşul bulunmazken, Deniz İş Kanunu'nda ise işverenin haklı sebep göstererek iş akdini sonlandırması durumunda kullanılmayan izin ücretinin ödenmeyeceği öngörülüyordu.
Yargıtay, bu hükmün Anayasa'ya aykırı olduğunu belirterek düzenlemenin iptali için başvuruda bulunmuştu. Anayasa Mahkemesi ise Yargıtay'ın bu başvurusunu haklı bularak söz konusu düzenlemeyi iptal etti.
HaberTürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, 854 Sayılı Deniz İş Kanunu’na göre, aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet akdine dayanarak en az altı ay çalışmış olan denizciler yıllık ücretli izne hak kazanıyor.
İzin süresi 6 aydan bir yıla kadar hizmeti olan gemi adamları için 15 günden, bir yıldan daha fazla hizmeti olanlar için ise yılda bir aydan az olamaz. İzin, işverenin uygun göreceği bir zamanda kullanılır. Gemi adamı izin hakkından feragat edemez.
Ancak, gemi adamının hak ettiği yıllık ücretli izni kullanmadan hizmet akdi Kanunun 14’üncü maddesinin (I) numaralı bendine göre sona ererse izin süresine ait ücret ödenmiyor.
İPTAL YARGITAY'DAN GELDİ
İşçi ve işveren arasındaki davalara bakan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, söz konusu düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne iptal başvurusu yaptı. AYM başvuruyu kabul etti.
AYM KARARI
AYM kararında, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu, 4857 Sayılı İş Kanunu ve 5953 Sayılı Basın İş Kanunu’nda kullanılmayan yıllık izne ilişkin ücretin işçiye ödenmesi bakımından sözleşmenin sona erme nedenine bağlı bir şart öngörülmediği halde Deniz İş Kanunu’nda şart bulunduğuna dikkat çekildi.
Deniz İş Kanunu’na göre işçinin ne zaman izin kullanacağına işverenin karar verdiği vurgulanan kararda, iznin kullanılmasından önce iş akdinin 14’üncü maddenin (I) numaralı bendindeki sebeplere bağlı olarak feshedilmesi durumunda işçinin Anayasal güvence altına alınan dinlenme hakkını kullanmamış olacağı dile getirildi.
Anayasa Mahkemesi bu gerekçelerle Deniz İş Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin yedinci fıkrasını iptal etti. AYM, yasal boşluk doğmaması için yeni bir yasal düzenleme yapılıncaya kadar 6 ay süre verdi. AYM’nin iptal kararı 14 Eylül 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
