Aydın, Türkiye'nin enginar üretiminde öne çıkan bölgelerinden biri ve burada enginar soyuculuğu, mevsimlik işçiler için popüler bir meslek haline gelmiş durumda. Enginar soyuculuğunun ustası olarak bilinen ve Ankara'nın Güdül ilçesinde ikamet eden Hüseyin Arslan, kariyeri boyunca bu alanda bir ekip lideri olarak hizmet veriyor. 74 yaşındaki Arslan, "Ekibimde 25 kişi var, ancak henüz tam kadro toplanmadık. Firmalar için topluca enginar soyuyoruz ve genellikle haziran sonundan temmuz başına kadar işimizi sürdürüyoruz. Ücretlendirme, soyulan her enginar için yapılıyor ve bazı usta soyucular günde 500'e kadar enginar soyabiliyor. Çalışma saatlerimiz sabah altıdan akşam altıya kadar" şeklinde konuşuyor ve ekliyor: "Bu işi bıçakla yapıyoruz ve bu da işin riskli yanlarından biri."
Aydın Efeler Ziraat Odası Başkanı Mehmet Kendirlioğlu da enginar hasadının devam ettiğini belirterek, şu bilgileri veriyor: “Enginarın soyulması 15 gün önce başladı. Farklı il ve ilçelerden soyma işi için gelenler oluyor. Bizim enginar kooperatifimiz var. E-ticaret vasıtasıyla enginarı satan işletmeler köylerimizde var. Kadın girişimciler var. Burada büyük bir sektör oluştu. Kadın girişimciler burada çalışarak katma değer yaratıyor. Verim sıkıntısı yaşamadık. Aydın’da şu an takriben 7000 dönüm civarında enginar çiftçimiz var. Çiftçimiz gelirinden memnun. Maliyetler çok ama satışlar olduğu için büyük sorun yok. Enginar karaciğer dostudur çok tüketilen bir ürün olduğu için talep fazla."
"Enginar üreticileri tarım ilacı ve gübreyi çok kullanmaz, bir noktada organik sayılabilir. Bir kişi günde ortalama 1000 civarında enginar soyabiliyor. Ama bu iş ustalık ister. Hemen öğrenilecek bir iş de değil. Hemen hemen aynı kişiler gelip soyum yapar. Burada adet usulü çalışıyor. Ne kadar çok soyarlarsa ona göre para kazanıyorlar. Geçen sene 87 kuruşa anlaşılmıştı, bu sene adet soyum fiyatı 1,5 lira oldu. Soyum işini yapan bir kişi günde ortalama 1000 liranın üzerinde para kazanabiliyor. Çok keskin bıçaklarla yapıldığı için kolay bir iş değil."
Enginar Kooperatifi Başkanı Kenan Kaçar, soyum işlemlerinin başladığını söyledi. Kaçar, bilek gücü iyi olan gençlerin enginar soyumu için geldiğini anlatıyor: “Bizim 200 dönüm enginarımız var. Biz her gün günlük 1000-1500 enginarı internetten pazarcılara veriyoruz. İşçiler soyum başı para alıyor. Şu an 1.5-2 lira arası fiyat belirlendi. Kimi 500 kimisi 1500 taneye kadar soyabiliyor. Bu işi yapanlar esas Ankara Güdül’dedir. Oradan geliyorlar. İstanbul’da da pazar yerlerinde soyum yapanlar var. Kendi işlerini bitirince buraya geliyorlar. Bizde şu an iki kişi var. Bu iş Haziran’ın başına kadar sürüyor. Gelecek günler 25 kişinin aşağısına düşmemek suretiyle başlayacak. Bilek gücü iyi olanlar, gençler geliyor. Bıçaklar ustura gibi, tehlikeli bir iş.”
Enginarın merkezi Aydın’a bu iş için dışardan gelen insanların haricinde Efeler Belediyesi’nin açtığı sadece kadınların çalıştığı bir enginar fabrikası da var. 65 kadının çalıştığı fabrikada, yüzde 100 kadın emeği esas alınıyor.
Fabrika yetkilileri Mart 2022’de kurulan fabrikayla “Ürünleri tamamen kadın personellerden oluşan yüzde 100 Kadın Emeği Tarımsal Ürün Fabrikasında işliyor ve ‘Efe Bakkal’da satışa sunuyoruz. Kabulden başlanarak, ürünlerin işlenmesi, soyulması, etiketlenmesi, depolanması ve sevkiyat gibi üretimin her aşamasında 65 kadın çalışıyor” diyor. İki senedir fabrikada çalıştığını ifade eden Nebahat Kahraman, günde 400-500’lere yakın enginar çanağı çıkardıklarını anlatırken, Birsen Kuştaş da sezonla birlikle enginarı işlemeye başladıklarını söylüyor.
