Binlerce kişi uzun süre EYT düzenlemesinin hayata geçirilmesini bekledi. Mart ayında çıkartılan yasa ile birlikte 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan milyonlarca vatandaş için yaş şartı olmadan emekliliğin yolu açıldı.
Başvuru sürecinin başlamasıyla ilk günlerden itibaren 1.5 milyon kişi emekli olabilmek için müracaatta bulundu. Bu başvurulardan birçoğu olumlu sonuçlanırken bazı emeklilik başvuruları ise SGK tarafından red aldı.
Başvurusu kabul edilenler 1 Nisan itibarı ile hem maaş ödemelerini almaya başladı hem de bayram ikramiyelerinden yararlandı. Ancak başvurusu sonuçlanmayanlar henüz hiçbir ödeme almadı.
Peki bazı başvurular kısa sürede olumlu sonuçlanırken bazıları neden sonuçlanmıyor? İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Dilek Ete Gazetevatan'a önemli açıklamalarda bulundu. Başvurusu reddedilen EYT'lilerin yapması gerekenleri de açıklayan Ete sorunun neden kaynaklandığına açıklık getiriyor.
5600 GÜNLE EMEKLİLİK İMKANI BULUNUYOR
Emeklilik sistemindeki değişikliğe atıfta bulunan Ete, "1 Ekim 2008’de 5510 sayılı kanun çıkıncaya kadar her emeklilik sistemi kendi içinde kanunlaşmıştı. Mesela SSK’lı olarak sigortalı çalışan birisi SSK statüsünde 506 sayılı kanuna tabiydi. Emekli sandığı 5434 kanuna, Bağ-Kur’da 1479 sayılı kanuna tabiydi. Bu kanunlarda sigorta günleri ne kadar isteniyorsa, yaş ne kadar isteniyorsa ona göre emekli aylığı ve emeklilik yaşı belirleniyordu.
2008’de üç kurumu birleştirdiler. Kendi içlerinde yine farklılıklar olmasına rağmen yine de daha net bir kanun var. Ama 2008 öncesi bir kişi SSK’dan, mesela 1992 yılında SSK’dan işe girmiş bir erkek olsun. Yasa bu kişi için diyor ki; bu kişi SSK’dan emekli olursa bana 5600 gün yetiyor. 20 yıl sigortalılık kadında, 25 yıllık sigortalılık da erkek de yetiyor." ifadelerini kullanıyor.
SON 3.5 YIL DİKKATE ALINIYOR
Şu an EYT de çıktığı için yaş şartının kalktığına işaret eden Dilek Ete, "Yasa sadece 5600 günü tamamla diyor. Ama Bağ-Kur’da ise kadın için 7200 gün, erkek de ise 9000 gün istiyorum diyor. Bunların nereden emekli olacağına ise hizmet birleştirme kanuna bakarak karar veriliyor. Bu kanunda da şöyle deniliyor; Prim ödenen son 7 yılın 3.5 yılı SSK ise bu kişi SSK’dan emekli olur.
Son 3.5 yılı Bağ-Kur ise Bağ-Kur’dan emekli olur. Şu an EYT ile de birlikte birçok kişi emeklilik başvurusunda bulunuyor. Bu kişilerin emeklilik hesabı yapılırken son 3.5 yılı SSK olanlara maaş bağlanıyor. En yüksek emekli maaşları Emekli Sandığı’nda, sonra SSK’da en son Bağ-Kur’da. Kimse Bağ-Kur’dan emekli olmak istemez. Hem prim günü fazladır hem de maaşı düşüktür. Son 3.5 yılı Bağ-Kur olanlar olan bir erkek emeklilik için başvurduğunda 9 bin gün primi olması gerekiyor. Örneğin bu kişinin 6 bin günü olsun. Bu kişi emekli olamıyor." şeklinde konuştu.
Mart 2023'te başvurduğu halde hala emeklilik başvurusu sonuçlanmayan pek çok kişi bulunuyor. Bu kişiler nasıl bir yol izlemeli? İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Dilek Ete bu durumda olanların yapması gerekenleri şöyle anlatıyor;
"Mart 2023'te emeklilik başvurusu yapan ancak başvurusu hala sonuçlanmayanlar birincisi; hizmet birleştirmelerinde sorun olabilir. İkincisi; geçmişte Bağ-Kur'da bir ilişkilendirilmişlik hizmetleri olabilir. Yani geçmişte Bağ-Kur’da sigortası var ya da geçmişte bir iş kurmuş ama Bağ-Kur’lu olduğundan haberdar değil. Bunlarla ilgili bir sıkıntı var. Bağ-Kur’u olanların mutlaka, emeklilikleri SSK bile olsa, bu hizmetten dolayı bir aksilik var mı yok mu sorgulamaları gerekiyor.
4 EMEKLİ MAAŞINDAN VAZGEÇMİŞ OLACAKLAR
Diğer bir konu; SGK’nın 2019.9 sayılı genelgesi ile kendi şirketinde sigortalı olanlar. Bu durumda olanlar da çok fazla ret alıyor. Hukukçular arasında ret alanlar var. Hukukçularda isteğe bağlı sigorta bulunuyor. Avukatların 2008 öncesi isteğe bağlı topluluk sigortasında primlerini ödemedikleri için, onlar ödenmeden başvuru yaptıkları için aldıkları retler var. Bu konuda mutlaka ve mutlaka SGK'ya gidip bizzat öğrenmelerinin yoluna bakmaları lazım.
Eğer Sosyal Güvenlik Kurumu 'Prim gününüz eksik' ya da 'Bağ-Kur’da 2019/9 sayılı genelgeye tabisiniz' derse, mutlaka hizmet günlerini kontrol edip, ondan sonra yeniden başvuru yapılması gerekiyor. Aksi halde son 4 ayın emekli maaşından vazgeçmiş olacaklar.
YENİDEN BAŞVURACAKLAR
Bir an önce emekli olmak isteyen EYT'liler maaş ödemelerinin ne zaman yapılacağını merak ediyor. Henüz emekliliği onaylanmamış olanların yeniden başvuru yapması gündemde. Ancak Başvuru yapmadan önce hizmet günlerinin kontrol edilmesi gerektiğine vurgu yapan Dilek Ete, "Örneğin Kasım ayında yeniden bir başvuru yaparlarsa ilk maaşları Aralık itibariyle birikmeye başlayacak." ifadelerini kullanıyor.
