Ticaret Bakanlığı, ikinci el araç fiyatlarındaki olağanüstü yükselişin önlenmesi için devreye girdi ve 'İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkındaki Yönetmelik'te değişiklik yaptı. Resmi Gazete'de yayımlanan ve 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe giren yönetmelikle, ikinci el araçların üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen sıfır güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlaması, 1 Ocak 2024 tarihine kadar yasaklandı. Bu kapsamda, kısıtlamaya aykırılık teşkil ettiği tespit edilen ilanları veren gerçek ve tüzel kişiler hakkında, ilan başına 300 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacağı belirtildi.
Bunun üzerine ilan siteleri üzerinden satış yapanlar, araçlarını sıfır liste fiyatının altına düşürdü. Ancak araç almak için ilan sahipleriyle görüşen vatandaşlar farklı bir durumla karşılaştı. İlan sahipleri, telefon ve yüz yüze görüşmede aksesuar bahanesiyle araçları için daha fazla ücret talep etti. Satıcılar, ilan ve satış fiyatı arasındaki uyumsuzluğun ise bakanlığın uygulaması nedeniyle olduğunu ve birçok kişinin ceza yememek için böyle yaptığını söyledi. Çok sayıda vatandaş, bu şekilde düzenlemeyi ihlal eden kişiler hakkında bakanlığa şikayette bulundu.
'YATIRIM ARACI OLMAKTAN ÇIKARSA FİYATLAR DÜŞER'
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Başkanı Aydın Erkoç, Türkiye'de otomobilin bir yatırım aracı haline geldiğini söyleyerek, "Otomobiller yatırım aracı olmaktan çıkarılırsa fiyatlardaki yükseliş de engellenir. Şu anda araç fiyatlarındaki yükselişe engel olmak, aracın bayilerdeki satış fiyatının dışarıda fazla olmasının önüne geçilmek adına birtakım çalışmalar yapıldı. Yönetmelikte değişiklik yapılması bu çalışmalardan bir tanesi. Aracın bayideki sıfır fiyatı diyelim 1 milyon lira. Ancak aracın üzerine aksesuar koyduğunuzda bu aracın fiyatı 1 milyon 200'e, 1 milyon 300'e çıkıyor. Bu durumu kötüye kullananlar da çıkıyor. Sektörümüzün içinde de çürük elmalar var ama dışarıdaki 'al-satçı' diye tabir edilen kişiler bunu daha fazla yapıyor. Ancak bayilerden araç alıp da stoklayan insanlar bu cezalar yazılmaya başladıktan sonra artık piyasaya çıkarmaya başladılar. Böylece araç fiyatlarındaki bu suni köpüğün de gideceğine inanıyoruz" dedi.
5 MİLYONA YAKIN ARACI 'AL-SATÇI'LAR ALIP SATMIŞ
2022 yılında toplam 9 milyon aracın satış yoluyla el değiştirdiğini hatırlatan Erkoç, "Türkiye'de şu anda toplam 27 milyon motorlu araç var. Bunların içinde; otobüs, kamyon, traktör, motosiklet de var. Bu 27 milyon aracın yüzde 35'i, yani yaklaşık 9 milyonu alınıp satılmış. El değiştiren 9 milyon aracın yaklaşık 1,5 milyonunu galericiler ve bayiler, 2,5 milyona yakınını da gerçek tüketiciler alıp satmış. Ancak kalan 5 milyona yakın aracı ise 'al-satçı' diye tabir ettiğimiz, devlete hiçbir vergi ödemeyen ve bu işi yatırım amaçlı yapanlar alıp satmış. 'Al-satçı'lara cezalar uygulanırsa, ikinci el araç piyasasındaki bu yükselişin de önüne geçilecektir" diye konuştu.
DEVLETİN KAYBI MİLYAR LİRALARI BULUYOR
Erkoç, otomobil ticaretini profesyonel olarak yapanların bütün yükümlüklerini yerine getirdiğine dikkat çekerek., "Bu arkadaşlarımızın iş yeri açma ruhsatları, oda kayıtları, vergi levhaları vardır. Bu işle ilgili mesleki yeterlilik sınavına girip yeterlilik belgelerini almışlardır. Kira ve stopaj da öderler. Ancak dışarıda hiç meslekle alakası olmayan, bayiden ya da dışarıdan ikinci el aracı alıp, 'fiyatlar nasıl olsa yükseliyor' deyip araçları stokluyor ve satmıyorlar. Bu da ister istemez fiyatların yükselmesine neden oluyor. Motorlu araç satıcıları, sattıkları en ucuz araçta bile 3-4 bin lira vergi ödüyorlar. Bunun yanında bazı araçlarda 20-25 bin lira vergi ödeniyor. 'Al-satçı'lar tarafından 2022 yılında satılan 5 milyon araçla bu meblağı çarpar mısınız? Devletin kaybı milyar liraları buluyor. Biz kimseye otomobil alıp satmasın demiyoruz ama eşit şartlarda ve yasal zeminlerde görevlerini yerine getirsinler. Bu söylediğimiz olduğu anda piyasalarda ciddi bir rahatlama olacak ve herkes işini yapacak. Fiyatların da yükselmediğini göreceğiz" ifadelerini kullandı.
35 MİLYON TL CEZA
Öte yandan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, dün konuya ilişkin sosyal medya hesabından açıkla yaptı. Bakan Bolat, "Bu kısıtlamaya aykırı ilan verenler hakkında 35 milyon 447 bin TL idari para cezası uygulanmıştır. 6 Temmuz 2023 tarihinde yayınlanan ve 15 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe giren ilan kısıtlaması düzenlemesi öncesinde, bu düzenlemeye aykırılık teşkil eden ilan sayısı, 8 Temmuz 2023 tarihinde 20 bin 985 iken hem mezkur düzenlemenin yürürlüğe girmesi hem de bakanlığımızca kamuoyunun bilgilendirilmesi neticesinde 15 Temmuz 2023 tarihinde 7 bin 483 seviyesine gerilemiş olup 24 Temmuz 2023 tarihinde ise 3 bin 217'ye düşmüştür" dedi.
