Kademeli emeklilik sistemi, çalışanların yaş ve prim günü gibi belirli kriterlere ulaştıklarında emekli olabilmelerine olanak tanıyan bir düzenleme. Bu sistem, sigorta türüne ve sigortalılığın başladığı tarihe bağlı olarak değişiklik gösterir ve özellikle EYT yasası ile ortaya çıkan sorunların çözülmesini hedefler. Ancak, bu sistemin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda kesin bir bilgi mevcut olmadığından sıkça gündemde yerini koruyor. Konuya ilişkin Hürriyet'ten Noyan Doğan en çok merak edilen soruları yanıtladı.
EYT’NİN YARATTIĞI BÜYÜK BİR HAKSIZLIK VAR. DEVLETİN İMKÂNLARI VARSA YOKSA EYT İÇİN KULLANILDI AMA 2000-2008 GİRİŞLİLERİN UĞRADIĞI MAĞDURİYETİ KİMSE GÖRMÜYOR, GÖRMEZDEN GELİYOR. KADEMELİ EMEKLİLİK KONUSUNU İNCELEYİP GÜNDEMİNİZE ALIRSANIZ ÇOK SEVİNİRİM?
"Bu soru gibi okuyuculardan hemen hemen her gün kademeli emeklilik hakkında mesajlar alıyorum. Kademeli emekliliği gündeme getirmememden şikâyet ediyorlar. 2023 yılının mart ayında, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanların EYT’den yararlanıp emekli olmalarına imkân tanındı ve 2 milyona yakın kişi geçen sene EYT’den emekli oldu. Prim gün sayısını dolduranlar bundan sonra da EYT’den yararlanıp, emekli olacak.
EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanların uğradıkları haksızlık giderildi ancak bu sefer 8 Eylül 1999 sonrası sigorta girişi olanlar kendilerine haksızlık yapıldığı gerekçesiyle tepki göstermeye başladı. Haklılık payı var mı; var. Milyonlarca kişi “1 güne 17 yıl kabul etmiyoruz” sloganı ile uğradıkları haksızlığın ve ortaya çıkan adaletsizliğin giderilmesini istiyor. Beklentileri ise kademeli emeklilik. Yani, yaş şartının ilk işe giriş tarihine göre yeniden düzenlenmesi ve 58-60 yaş şartının kaldırılması.
Bu kişilerin bir kısmı 23 yıldır çalışıyor ve ödedikleri prim 9 bine yaklaşmış durumda. Bu durumda olanlar emeklilik hakkı isterken, bir kısmı ise çalışmaya devam etmek istiyor ancak kademeli emeklilik hakkının kendilerine tanınmasını talep ediyor. Peki, kademeli emeklilik gündemde mi? Bu vesile ile bu konuya neden pek değinmediğime de açıklık getireyim.
EYT düzenlemesinin sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkisine, SGK’nın 2023 yılı faaliyet raporundan alıntılar yaparak, geçen yazımda değindim. Arzu eden, “İşte sosyal güvenliğin bütçesi” başlıklı yazımı okuyabilir. Raporda, EYT düzenlemesinin SGK’nın bütçesi üzerindeki olumsuz etkisi açık açık belirtiliyor.
Hal böyleyken yeni bir EYT düzenlemesinin yapılmayacağı ayan beyan ortada. Hatta bir adım daha ileri gideyim, mevcut emekli maaşlarının düşüklüğü ve emekliye zam konusu gündemdeyken kademeli emekliliğin gündeme gelmesi neredeyse imkânsız. Okuyucuları da anlıyorum. Bu konu bir şekilde gündemde tutulur, kamuoyu baskısı oluşursa, bir ihtimal kademeli emeklilik düzenlemesi çıkar beklentisi var."
62 YAŞINDA EMEKLİ OLDUM TAZMİNATIMI ALDIM, EMEKLİ MAAŞI BAĞLANDI VE AYNI İŞYERİNDE ÇALIŞMAYA DEVAM EDİYORUM. 8 YILDIR DA ÇALIŞMAYA DEVAM EDİYORUM. YAŞIMDAN DOLAYI İŞİ BIRAKMAK İSTİYORUM. İKİNCİ ÇALIŞMA DÖNEMİM İÇİN İSTİFA EDERSEM TAZMİNAT ALABİLİR MİYİM?
"İlk çalışma döneminize göre emekli olduğunuz, kıdem tazminatını aldığınız için artık kıdem tazminatınız sıfırlanmış sayılıyor. İşyeriniz ile yeni bir iş sözleşmesi yapıp çalışmış oluyorsunuz. Bu durumda kendi isteğiniz ile istifa ederseniz işveren 8 yıllık ikinci döneme ait çalışmanızdan doğan tazminatınızı ödemez. Kıdem tazminatı alabilmeniz için işverenin sizi işten çıkarması gerekiyor."
EMEKLİLİK İÇİN ASKERLİK BORÇLANMASI İLE PRİM GÜN SAYIM DOLUYOR. NİSAN AYINDA EMEKLİ OLSAM TEMMUZ AYINDAKİ ZAMDAN YARARLANABİLECEK MİYİM? SENE SONUNDA MI EMEKLİ OLMALIYIM?
"Emeklilik dilekçesini nisan ayı içerisinde verirseniz, mayıs ayında emekliliğe hak kazınırsınız ve temmuz ayında emeklilerin alacağı zam oranı da temmuz maaşınıza yansır. Sene sonunda emekli olmakla, nisan ayında emekli olmak arasında bir fark bulunmuyor."
