Son zamanlarda üst üste gelen zamların yanı sıra kira ve site aidatları aldı başını gitti. 1 yılda yaşanan fahiş kira artışlarına yüzde 25''le sınırlandırılmasına rağmen anormal fiyatlar aidatları da etkisi altına aldı. Özellikle İstanbul''da site aidatları neredeyse 5 bin liraya ulaştı.
Enflasyon birlikte güçleşen hayat pahalılığı vatandaşlara bel büktürmeye devam ediyor. A''dan Z''ye her sektöre gelen zamların ardı arkası kesilemiyor. Asgari ücret zammını da bahane etmeye başlayan site yönetimleri 1 yılda yaklaşık yüzde 150''ye varan zam yaptı. Özellikle İstanbul''daki sitelerde aidatlar neredeyse 5 bin liraya dayandı.
İstanbul Esenyurt''ta 2500 konutluk bir sitede 1+1 konutun 2022 aidatı ısınma hariç 415 lira iken temmuzda 525, ekimde 646, Ocak 2023''te de 1047 liraya yükseldi. Bahçeşehir''deki bir sitede bulunan 3+1 büyüklüğündeki dairenin ocakta 900 TL olan aidatı temmuzda 1200 TL''ye, bu yılbaşında da 2 bin 250 TL''ye çıktı.
YÖNETİCİLERE YÜZDE 300 ZAM!
Site aidatlarının ortalama yüzde 46''sının personel maliyetlerinden kaynaklandığını söyleyen site yönetim sistemi APTİ''nin kurucusu Ali Emre Erişen, "Site personelinin yüzde 92''si asgari ücretle çalışıyor. Personel maaşları site aidatına en fazla yüzde 55 olarak yansıtılmalı.
Pek çok sitede ısınma ve sıcak su aidata dahil bile değil. Ama bunu bahane ederek fahiş zam yapan site yönetimleri çok. uzur hakkı da kat maliklerinin de katıldığı yönetim seçiminin yapıldığı genel kurulda belirleniyor. Karar Defteri''nde yazan ücretin üzerinde rakamlar talep edilmemeli" ifadelerini kullanıyor.
Yönetim kurulu üyelerinin çoğunun aidat ödemediğini ve ''Huzur Hakkı'' adı altında bir de maaş aldığını anlatan Erişen şunları kaydetti: "Bu dönemde Huzur Hakkı''na yüzde 300''e varan oranlarda zam yapanlar var. Site yöneticileri maalesef çoğu kez bu işi bilmeyen kişilerden seçiliyor. Bunlar güvenliğin arabasını kendine özel araç yapıyor, site çalışanlarını özel şoförü gibi kullanıyor.
İstanbul''da 8 bin 200 daireden oluşan siteler var. Bunların aylık toplam aidatları 27 milyon TL. Bu kadar büyük bütçeleri yönetecek isimlerin de yetkin olmaları gerekiyor. Bu nedenle kat maliklerinin yöneticilerini doğru kişilerden seçmesi gerekiyor."
''İTİRAZ EDİP DAVA AÇIN''
Kiralarla yarışan aidat oranlarına karşın vatandaşlardan "Aidatlara da artış sınırlaması getirilsin" önerisi gelirken, sektör temsilcileri bunun mümkün olmadığını belirtti. Sosyal donatı alanları, daire sayısı ve personel sayısına göre site aidat oranlarının değiştiğini ifade eden Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan "Aidatlara zam gelmesi normal. Ama site yönetiminin gelen zamları doğru oranda aidatlara yansıtıp yansıtmadığı kontrol edilmeli.
Eğer burada bir uyuşmazlık varsa, kat malikleri itiraz etmeli. Yine sonuç alamazlarsa dava açabilirler. Eğer haklı bulunurlarsa aidat zamları yeniden belirlenir." Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu kurucularından Av. Elvan Kakıcı Şimşek de "Ev sahibi ve kiracılar site yönetim hesaplarındaki tüm bilgi ve dokümanları incelesin. Yönetim usulsüz harcamalardan hem hukuki hem de cezai olarak sorumludur" dedi.
Araştırmalara göre İstanbul''da aidatların en fazla arttığı ilçeler Beşiktaş, Şişli, Sarıyer oldu. Eva Gayrimenkul Değerleme Yöneticisi Serkan Bal "Son 1 yılda yaşanan artışlarda yaklaşık 9 ilçenin artış oranı yüzde 100 üzerinde olurken tavan oran yüzde 145''e ulaştı" dedi.
SİTE AİDATI NASIL BELİRLENİR?
Aidat fiyatlarında yasal olarak herhangi bir artış sınırı bulunmuyor. Binanın aidatı belirlemek için öncellikle bir işletme projesinin bulunması gerekiyor. Bu projede gayrimenkulün bir yıllık tahmini gelir ve gider tutarları yer alıyor.
Buna göre, her kat malikinin vermesi gereken aidat oranı belirleniyor. Ancak vatandaşların bu tutara itiraz etme hakkı bulunuyor. Yetkililer, bedelin ekonomik gerekçelere uygun olmadan hatalı belirlendiğini düşünen kat maliklerinin, Sulh Hukuk Mahkemesi''ne başvurabileceğini ifade ediyor. Ayrıca site yönetimine başvurarak da revize talebini dillendirebileceklerini söylüyor.
