Serbest bölgelere yeni düzenleme
TBMM Genel Kurulunda, Serbest Bölgeler Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın 6 maddesi kabul edildi.
Kabul edilen maddelere göre, serbest bölge ilan edilen yerlerde yapılacak kamulaştırmalarda, acele kamulaştırma usulünün kullanılabilmesi açık olarak düzenlenecek, kamulaştırma bedeli ve bu esnada ortaya çıkan masraflar, serbest bölgeyi kurup işletmeye talip işletici şirketlerce karşılanacak ve böylece kamu maliyesine yük getirilmeyecek. Buna göre, Bakanlar Kurulu serbest bölge ilan edilen yerlerdeki arazi ve tesislerin acele kamulaştırılmasını kararlaştırabilecek. Arazi ve tesislerin kamulaştırılmasında; kamulaştırma bedelleri ile kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği diğer giderlerin, kamulaştırma talebinde bulunan işletici tarafından karşılanmasına Bakanlar Kurulu karar verebilecek.
Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle bunlar üzerinde bulunan bina ve tesisler kiralanabilecek veya aynı süre ile kullanma izni verilebilecek. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanımına tahsis edilen arazi ve binalar için Milli Savunma Bakanlığının görüşü alınacak. Arazisi özel mülkiyete ait serbest bölgelerde kullanıcı niteliğine haiz olmayan mülk sahipleri, aidat ve benzeri bölge katılım bedelleri bakımından kullanıcılarla aynı mali yükümlülüklere tabi olacak.
Kanunla, Katma Değer Vergisi Kanunu'ndaki fiziki serbest bölge tanımı ile Serbest Bölgeler Kanunu'ndaki tanım uyumlu hale getiriliyor.
Yasa tasarıyla teşviklerden yararlanan kullanıcılar ve işleticiler ile diğer kullanıcılar ayrılıyor. Serbest bölge teşviklerinden yararlanan kullanıcıların ve işleticilerin, Bakanlar Kurulunca belirlenen vergi dışı teşviklerden yararlandırılması biçimindeki mevcut düzenlemeye devam edilecek. Serbest bölge teşviklerinden yararlanmayan kullanıcılarla işletici şirketler, kanun kapsamında yararlanılmayan vergi ve vergi dışı teşviklerden yararlandırılacak. Bu kapsamda, serbest bölge yatırımcılarına düzenlenecek yatırım teşvik belgeleri, kanunda belirtilen faaliyetler itibarıyla belirtilen teşvik unsurlarını ve serbest bölgelerin doğası gereği sağlanan teşvik unsurlarını kapsamayacak biçimde düzenlenecek.
Bu düzenleme kapsamında, kazançları gelir veya kurumlar vergisinden istisna tutulan kullanıcılar ve işleticiler yatırım ve üretim safhalarında, Bakanlar Kurulunca belirlenecek vergi dışı teşviklerden yararlandırılacak. Kazançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesna tutulmayan kullanıcılar, yatırım ve işletme safhalarında, bu kanun kapsamında yararlanılmayan vergi ve vergi dışı teşviklerden ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yararlandırılacak.
Ücrete tabi olarak yurt dışından getirilen mallar ile imalatçı kullanıcılar tarafından üretilen malların, bölge içinde satılması ve sonrasında Türkiye'ye çıkarılması durumunda ücret alınacak.
Bakanlar Kurulu; stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlara yönelik oranları bölge, sektör, faaliyet alanı veya yatırım türü itibarıyla sıfıra kadar indirmeye, farklılaştırmaya veya kanuni seviyesine kadar arttırmaya yetkili olacak.
Serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmelerde, yatırım amaçlı olarak kullanılan makine ve ekipmanların bakım ve onarım ihtiyaçlarının Türkiye'nin diğer yerlerinde karşılanması, bölge faaliyetleri sonucu ortaya çıkan atık ve hurdaların Türkiye'ye çıkarılması, Türkiye'nin diğer yerlerinde yapılacak film çekim faaliyetlerinde kullanılacak araç-gereç ve ekipmanların bölgeden geçici çıkışı ve benzeri özellik arz eden durumlarda vergi mükellefiyetine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, iş ve işlemlerin basitleştirilmesine ilişkin usul ve esaslar, Ekonomi Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca müştereken belirlenecek.
- Sözleşme süresi Ekonomi Bakanlığınca uzatılabilecek
Tasarı, işletme sözleşmelerinin yenilenmesi, değiştirilmesi ve süre uzatımını yeniden düzenliyor. Buna göre, işletme sözleşmesinin sona ermesinden önce, işletici tarafından sözleşmede belirtilen taahhütlerin yerine getirilmiş olması ve Ekonomi Bakanlığının geleceğe yönelik yatırım taleplerinin kabul edilmesi halinde, mevcut sözleşmelerdeki hükümler yeniden düzenlenerek sözleşme süresi, Bakanlıkça uzatılabilecek.
Şartların sağlanamaması nedeniyle işletme sözleşmesi sona erecek serbest bölgelerde, işletme izninin 49 yılı geçmemek üzere yeniden verilmesine ilişkin iş ve işlemlerde Ekonomi Bakanlığınca, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'da düzenlenen usul ve esaslar kıyas yoluyla uygulanacak. Bu usule göre belirlenecek kamu kurum veya kuruluşları ile yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişilere, Ekonomi Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla işletme izni verilebilecek.
- Yurt dışında kurulan bölgeler
Tasarı, yurt dışında bölgeler kurulmasını da yeniden düzenliyor. Buna göre bölgeleri, özel bölgeleri, dış ticaret merkezlerini ve lojistik merkezlerin yurt dışında kurulacağı ülkeleri belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Bu bölgelerin, Türkiye'de yerleşik bir şirket eliyle kurulmasına ve işletilmesine Bakanlar Kurulunca izin verilecek.
Yurt dışında kurulan bölgelere Türkiye'de yerleşik şirketlerce yapılacak yatırımlara yönelik devlet yardımlarını belirlemeye de Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
TBMM Başkanvekili Pervin Buldan, 7. maddenin üzerinde verilen önergelerin oylamasında iki defa toplantı yeter sayısı bulunamayınca, birleşimi, saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.
