Uykusuzluk, insan yaşamının her yönünü doğrudan etkiliyor. Öyle ki, bazı ölümcül hastalıklar uyku eksikliğinden dolayı da ortaya çıkabiliyor. İşte uykusuzluğun neden olduğu ciddi hastalıklar ve rahat bir uyku için ipuçları.
Uykunun ve kaliteli dinlenmenin vücut için öneminin ihmal edilmesi, sağlık için çok önemli olabilecek bir takım olumsuz sonuçlara yol açar. Sadece bir gecelik kötü uykudan sonra dahi enfeksiyonlarla ve kanser gibi çeşitli hastalıklarla savaşmaktan sorumlu hücrelerde büyük ölçüde düşüş yaşanır. Birçok ölümcül hastalık ve sağlık sorunu uyku eksikliğinden kaynaklanır. Uyku eksikliği insan yaşamının hemen her yönünü etkiler. Modern yaşam tarzları nedeniyle uykusuzluk oldukça yaygın bir sorundur.
Uzmanlar, her gece 7 ila 9 saat arasında uyumayı öneriyor. Dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri uykunun başlangıç ve bitiş saatleri olarak öne çıkıyor. Saat 23:00 - 07:00 arası uyku ile 03:00 - 11:00 arası uykunun süreleri aynı olmasına rağmen kaliteleri oldukça farklıdır. Her gece 23:00''da uyuyup, sabah 07:00''da uyanmak, diğer saate göre uyku kalitesini büyük ölçüde artırır. İyi bir uyku için uykusuz bir geceden sonra bile yatma ve kalkma saatlerine bağlı kalın. Eğer uykuya dalmakta zorlanıyorsanız yatakta beklemeyin, kalkın ve kitap okumak gibi rahatlatıcı bir şey yapın. Öğlen uykusundan kaçının, gündüz uykuları gece uykunuzu bozabilir.
Kahve ve enerji içecekleri uykuya dalmayı zorlaştırmasının yanı sıra gece uyanmayı da etkiler. Yatağa aç karnına gitmeyin ama tam tok da olmayın. Aç hissediyorsanız yatmadan 1 saat önce yoğurt yemek yardımcı olacaktır. Yatak odası sakin, sessiz ve rahatlatıcı olmalıdır. Ayrıca gün içinde egzersiz yapmak uykusuzluğu yenmeye yardımcı olacaktır.
Kötü bir gece uykusu yaşayabilirsiniz ancak bu, sürekli bir uyku eksikliğine dönüşürse çeşitli hastalıkların habercisi olabilir.
Parkinson hastalığı
Demans, Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklara genellikle uyku bozuklukları eşlik eder. Parkinson hastaları normalde uykuya dalarlar, ancak gece boyunca uyanma eğilimindedirler. Parkinson hastalarının uykuları kabuslar, huzursuz bacak sendromu ve noktüri (geceleri sık idrara çıkma ihtiyacı) nedeniyle de bozulabilir.
Parkinson, esas olarak yaşlıları etkileyen merkezi sinir sisteminin bir bozukluğudur. Titremelere, denge sorunlarına ve konuşma, yürüme veya yeme zorluğuna neden olur.
Depresyon
Depresyonda olan insanların dörtte üçünün uykusuzluk yaşadığı tahmin ediliyor. Uyku ve depresyon arasındaki ilişki karmaşıktır ve her ikisi de birbirini etkiler. Uyku eksikliği sadece depresyonda rol oynamakla kalmaz, aynı zamanda depresyondaki insanların beyinlerindeki değişiklikler doğrudan uykuya müdahale eder. Bu nedenle depresyon tedavisine dinlenme eşlik etmelidir. İlgi kaybı, motivasyon eksikliği, umutsuzluk hissi, vücut ağrıları, iştah değişiklikleri gibi depresyon belirtileriniz varsa mutlaka bir uzmana danışın.
Tiroid problemleri
Tiroid bezinin fazla çalışması anlamına gelen hipertiroidizm, çeşitli metabolik fonksiyonların hızlanmasına yol açar. Hipertiroidizmde insanlar huzursuz hissederler ve geceleri rahatlamak ve uyumak için zorlanabilirler. Hipertiroidizmde zamanla vücut yorulur ve uykusuzluk nedeniyle tükenir. Hipertiroidizmin diğer belirtileri arasında ellerin titremesi, kas yorgunluğu, sık bağırsak hareketleri ve kilo kaybı bulunur. Tiroid hormon seviyelerini ölçen basit bir kan testi ile teşhis edilebilir.
Artrit
Artritli kişilerin yüzde 50''sine kadarının uyumakta zorluk çektiği tahmin ediliyor. Artritli hastaları uykuya dalmaktan alıkoyan sadece ağrılar değil; artritin kısır bir döngü yaratan iltihaplanma ve endişeye neden olması olarak görülüyor. Artrit kıkırdak kaybıdır ve aynı zamanda vücudun iltihaplanma yoluyla bu kayba verdiği cevaptır ve iltihaplanmadaki artışa uyku kaybı eşlik eder. Uykusuzluk iltihabı ve ağrıyı arttırır ve iltihap uyku kalitesinde bir azalmaya neden olur. Bu bir kısır döngü haline gelir. Eklem ağrısı, şişlik, sertlik, yorgunluk veya ortaya çıkan ve kaybolan döküntüler gibi belirtileri olan 100''den fazla farklı artrit türü vardır. Tanı koymak kolay değildir. Bu yüzden şüpheleniyorsanız mutlaka bir uzmana başvurun.
Kalp hastalığı
Koroner kalp hastalığı genellikle uykuya müdahale eder. Kalp rahatsızlığı olan insanların yaklaşık yüzde 50''sinin uyumakta zorluk çektiği ve uyku eksikliği yaşadığı tahmin ediliyor. Gün boyunca vücut sıvıları doğal olarak bacakların şişmesine neden olur. Gece yatağa gidildiğinde, vücutta yeniden dağılırlar. Ancak kalbiniz iyi çalışmıyorsa, bu sıvılar kalbinizde ve akciğerlerinizde durgun olabilir. Oturma pozisyonu almak, onları daha iyi dağıtmaya yardımcı olur.
Kalp hastalıklarının diğer belirtileri arasında göğüs ağrısı, nefes darlığı, hızlı veya düzensiz kalp atışı bulunur. Kalp ve damar hastalıkları dünya çapında önde gelen ölüm nedenidir. Kalp probleminiz olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir uzmana başvurun.
Hormonal dalgalanmalar
Kadınlarda ortalama menopoz yaşı 50''dir ancak hormonal dalgalanmalar yıllar önce başlayabilir ve gecelerinizi mahvedebilir. Uykuyu tetikleyen hormon olan progesteron üretimi, menopozda azalır ve uykuya dalmak zorlaşır. Ayrıca sıcak basmaları da uykuyu bozar.
Alerjiler
Hava alerjenleri burunda iltihaplanmaya neden olur ve tıkanıklık yapıcı maddelerin üretimini tetikler. Gün boyunca zaten tatsız olan bu belirtiler uykunuzu engelleyebilir. Çalışmalar, bu tür alerji belirtilerinin varlığında uykuya dalmada insanların yüzde 40''tan fazlasının zorluk çektiğini göstermektedir. Alerjilerin diğer belirtileri arasında öksürme, hapşırma, sulu gözler ve boğazda kaşıntı bulunur.
Reflü
Gastroözofageal reflü hastalığı, 45 ila 64 yaşları arasındaki kişilerde uykusuzluğun ana nedenlerinden biridir. Reflü durumunda asit mideden yemek borusuna yükselir ve uzanırken yanmaya, öksürüğe ve boğulmaya neden olur.
Reflü hastalığının diğer belirtileri arasında diş eti iltihabı, boğaz ağrısı, geğirme ve ağız kokusu bulunur. Belirli yaşam tarzı alışkanlıklarını değiştirerek ve çeşitli ilaçları kullanarak reflü tedavi edilebilir.
Uyku apnesi
Genellikle boğulma ve nefes daralmalarının eşlik ettiği güçlü kronik horlama, obstrüktif uyku apnesinin en önemli işaretidir. Uykuya daldığınızda, boğazınızdaki kaslar doğal olarak gevşer. Uyku apnesinde ise çok fazla gevşerler, bu da hava yollarının kapanmasına neden olur, kişi nefesini alabilmek için kısa bir süre uyanmaya zorlanır.
Uyku apnesinin diğer belirtileri arasında sabah baş ağrısı, gece terlemesi, ağız kuruluğu, uyanıldığında boğaz ağrısı bulunur. Ayrıca uyku apnesi yaşayan insanlar gün boyunca konsantre olmakta zorlanabilirler. Ruh hali kötüleşebilir ve zihin açıklığı azalabilir. Bunlar, uyku eksikliğinin sonuçlarından bazılarıdır. Uyku apnesi kesinlikle görmezden gelinmemelidir. Yorgunluk ve gündüz uykululuk haline ve ayrıca hipertansiyon, kalp ritmi bozuklukları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Huzursuz bacak sendromu
Karıncalanan ve yanan bacaklar geceleri ağırlık hislerinin eşlik etmesiyle huzursuz bacak sendromunun bir işareti olabilir. Bu uyku bozukluğunun toplumda oldukça yaygın olduğu tahmin ediliyor. Bazı hastalar bacaklarının etrafında bir şey sürünüyormuş gibi veya bacak kaslarının derinliklerine su aktığını hissederler. Huzursuz bacak sendromunda insanlar, gerginliği azaltmak için bacaklarını hareket ettirmeye karşı neredeyse karşı konulmaz bir ihtiyaç yaşarlar. Durum günün sonunda ve vücut dinlenirken kötüleşir, bu yüzden bu sendrom kişinin uykuya dalmasını önler.
