BAMYA TOHUMU NEDİR?
Bamya tüylü yapısı nedeniyle bazı kişilerin tüketmekten uzak durduğu bir meyvedir. Türkiye’de genellikle ‘ekşili bamya yemeği’ olarak sofralarda yerini alan bu karakteristik bitki, yüzyıllardır tüketilir. Turşusu, çorbası da yapılan bamyanın faydaları çoktur. Ebegümeci ailesinden gelen bamyanın tohumları da son yıllarda faydalarına inanılarak sıklıkla tüketilmeye başlanmıştır.
Bamya tohumu, meyvesi olgunlaştıktan sonra oluşan küçük, koyu kırmızı veya kahverengi tohumlardır. Bamya tohumları meyvesinden ayrıştırılarak kurutulur.
FAYDALARI NELERDİR?
Bamya tohumları başta A, E ve K olmak üzere çeşitli vitaminler içerir. Demir, magnezyum, manganez, bakır, çinko, fosfor, tiamin, niasin, riboflavin, folatlar, pantotenik asit ve diyet lifi içerir. Omega 3, magnezyum, potasyum gibi içerikler bamya tohumunu güçlendirip kardiyovasküler sağlık, böbrek sağlığı, hücreler için fayda sağlar. Bamya tohumu faydaları ise şöyle sıralanabilir:
Güçlü Protein Kaynağı: Protein deposu olduğu kabul edilen bamya tohumu vegan ve vejetaryenler için de tüketilebilir bir besin alternatifidir. Hatta bamya tohumundaki protein mercimek, börülce ve yer fıstığından daha fazladır. Bazı kırmızı etlerden de daha fazla protein içerdiği düşünülür. Valin, lösin, isolin ve lesin gibi vücut tarafından üretilemeyen önemli amino asitleri de içermesi “Bamya tohumu neye iyi gelir?” sorusunu anlamlı kılabilir.
Kalp Destekçisi: Magnezyumun kan basını düşürmede ve kalp sağlığı üzerindeki etkileri bilinir. Bamya tohumu ise bir magnezyum kaynağıdır. Magnezyum bakımından zengin besinlerin tüketilmesi kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler hastalık risklerinin de düşmesine katkı sağlayabilir. Potasyum, sodyum ve sıvı dengesinin sağlanmasında etkilidir. Kan damarlarının ve atardamarın gevşemesini destekler. Ancak kan sulandırıcı ilaç tedavisi gören kişiler bamya tohumu tüketmeden önce doktoruna danışmalıdır.
Lif Zengini: Bamya tohumları çözünebilir ve çözünemez lifler içerir. Lifli gıdalarla beslenmek bamya tohumu faydası olarak kabul edilir. Çünkü lifli gıdalar sağlıklı kalp ve sindirimi destekler. Kabukları bamya tohumunun lifli yapısını zenginleştirir. Bu kabuklar diyet lifi bakımından yüksek olmasıyla kilo vermeye yardımcı olabilir. Çözünebilir lif yemek yedikten sonra tokluk hissi vermesiyle bilinir. Böylelikle tok kalmanızı sağlayarak kilo almanız engellenebilir. Obezite riskine karşı lifli gıdalarla beslenmek alınabilecek en önemli önlemlerden biridir.
Bağışıklığı Destekler: Lifli yapısı bağırsaklardaki ve midedeki iyi bakterilerin desteklenmesine ve vücudu enfeksiyonlardan korumasını sağlayabilir. Böylelikle bağışıklık desteklenmiş olur. Antioksidan içeriği de bamyanın sağlıklı bir besin olmasında bir etkendir.
Kan Şekerini Dengeler: Bamya, insülin hassasiyetini artırarak kan şekerini dengelemeye çalışır.
Böbrek Sağlığını Korur: Bamyanın böbrek hastalıklarına karşı koruyucu bir etkisi olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Özellikle diyabet hastalarının yaşadığı böbrek hasarına karşı bamya tüketilebilir. Öte yandan bamyadaki oksalat içeriği böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlar.
Hamilelikte Riskleri Düşürebilir: Bamyadaki folatın hamilelikte hem anne hem de bebek için faydalı olduğu bilinir. Folat, fetüsteki anomali riskini azaltmaya yardımcıdır.
Kemikleri Güçlendirir: Bamya tohumundaki kalsiyum içeriği, kemik sağlığında etkilidir. Kalsiyum, iskelet sisteminin sağlıklı olmasına ve kemikleri güçlendirerek osteoporozun önlenmesine yardımcı olur. Hatta kişiler bamya tohumunun dize faydalarını düşünüp yutar. Kalsiyum zengini bir besin tüketmek ileri yaşlarda ortaya çıkan kemik kırılmaları riskini azaltmada destekçidir.
NEREDE BULUNUR?
Kurutulmuş bamya tohumları marketlerde ve aktarlarda satılır. Peki bamya tohumu nasıl tüketilir? Çiğ, pişmiş ve toz haline getirilerek tüketilebilir.
NASIL KULLANILIR?
Bamya tohumu birçok dünya mutfağında yemeklere koyulur. Toz haline getirilip baharat olarak tüketilirken bütün olarak et ve sebze yemeklerinde pişirilir. “Bamya tohumu nasıl kullanılır?” sorusu düşünüldüğünde bir seçenek daha olduğu aklınıza gelebilir. Bamya tohumu yağı da bamya tohumlarının preslenmesiyle üretilip yemeklere ve salatalara ilave edilebilir. Bamya tohumu çayı da yapılabilir. Tohumlara sıcak ekleyip demlenmesini bekleyip daha sonra içebilirsiniz. Bamya tohumları kurutularak un haline getirilebilir. Bu un ekmek gibi gıdaların içine de ilave edilebilir.
NASIL TÜKETİLİR?
Diz ağrısı için bamya tohumu tüketebilirsiniz. Kemikleriniz için fayda sağlayacak bamya tohumlarını yemeklere eklemeden çiğ veya kuru şekilde yiyebilirsiniz. Dilerseniz çorba, makarna, salata ve ekmeklerinizle birlikte bamya tohumunu tüketebilirsiniz. Bamya tohumu yutmak insanlar arasında yaygındır. Ancak bamya tohumu kürü gibi çeşitli alternatif tedaviler uygulamak bilimsellikten uzak kabul edilir. “Bamya tohumu ne işe yarar?” dendiğinde eklem ve kemikler için faydalı olabileceğini söylemek zengin kalsiyum, magnezyum gibi içeriği sayesinde mümkündür.
ZARARLARI NELER?
“Bamya tohumu kaç gün içilmeli?” gibi bir soruyu diz ağrısı çekiyorsanız sormanız normaldir. Ancak kulaktan dolma bilgilerle bamya tohumu tüketmemelisiniz. Bamya tohumu günlük olarak aşırıya kaçmadan tüketilebilir bir besindir. Ancak kan şekerini dengelemeye yardımcı olsa da tip 2 diyabet hastalarının kullandığı bir ilaçla etkileşimi olabilir. O yüzden doktorunuza danışmadan tüketilmesi tavsiye edilmez.
- Bamya tüylü yapısı ile azı kişiler için hassasiyet yaratabilir. Besin alerjilerinde görülen kaşıntı, kurdeşen, ağız ve çevresinde karıncalanma, burun tıkanıklığı ve solunumla ilgili şikayetler bamya alerjisinde de yaşanabilir.
- Hassas bağırsak sendromu olan kişilerin de bamya tüketmesi fruktan karbonhidrat içeriği sebebiyle rahatsız edici olabilir.
- Gossipol bileşiği de içeren bamyanın fazla tüketilmesi, infertilite (kısırlık) tedavisi gören kişiler için risk doğurabilir.
- Diz ağrıları için bamya tüketilse de bamyadaki solanin toksik kimyasalı artrit gibi eklem rahatsızlıklarında ağrı ve inflamasyonu şiddetlendirebililir.
- Böbrek taşı olan kişilerde bamya tüketimini tabloyu kötüleştirebilir.
- Kan sulandırıcı kişiler için bamya, K vitamini içeriği nedeniyle risk teşkil edebilir.
