Bir süredir parası bandrollü alkollü içecek almaya yetmeyen birçok vatandaş etil alkol satın alarak kendi içkisini kendisi üretmeye başlamıştı.
TEKEL bayilerindeki alkollü içecek satışlarında belirgin düşüş yaşanması sonrası devlet çözümü Etil Alkol Takip Sistemi (EATS) getirmekte buldu.
AA'nın haberine göre, 1 litrelik yeni rakının fiyatı 739 TL'den satılıyor. Rakının kalitesi arttıkça fiyat daha da yükseliyor. Bu votka, viski, cin içinde geçerli. Vatandaş çözümü evinde etil alkolden içki üretmekte buldu. Bu durum sahte içkiden zehirlenen sayısını artırdığı gibi alkollü içecek firmalarının keyfini kaçırmıştı. .
İÇKİ FİRMALARI DURUMDAN RAHATSIZ
Çoğunluk evde üretim yapınca yasal olarak satılan alkollü içecek satışları büyük oranda düşmesine neden olmuştu. İçki firmaları da durumdan şikayetçi olup çözüm yolu bulunmasını talep ediyordu.
Tarım ve Orman Bakanlığı, sahte alkollü içki üretimine karşı yeni bir önlem aldı. Bakanlık, etil alkol ve metanolün üretimi, ticareti ve denetimiyle ilgili kuralları değiştiren bir yönetmelik hazırladı. Bu yönetmelik, Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Bakanlığın Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı, etil alkolün üretimden tüketime kadar izlenebilmesi için Etil Alkol Takip Sistemi (EATS) adında bir sistem geliştirdi. Bu sistem, sahte alkollü içki üretimini engellemek ve bu yüzden yaşanan can kayıplarını önlemek için hazırlandı.
EATS, üç aşamadan oluşuyor. Birinci aşamada, etil alkol üreten işletmelerde, üretim miktarı akış ölçer cihazlarla kaydediliyor. Bu cihazlar, üretim verilerini Bakanlığa gönderiyor.
İkinci aşamada, etil alkol satışı internet üzerinden kurulan bir platformda yapılıyor. Bu platform, etil alkol ticaretinin kayıt altına alınmasını ve vergilendirilmesine yarıyor.
Üçüncü aşamada, etil alkol dağıtımı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından oluşturulan Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetleme Sistemiyle (U-ETDS) izleniyor. Bu sistem, etil alkolün nereden nereye taşındığını ve hangi amaçla kullanıldığını ortaya çıkarıyor.
Bakanlık, bu sistemin kurallarını belirleyen bir tebliğ yayınladı. Tebliğ, yönetmelik değişikliğine dayanarak hazırlandı. Tebliğ, etil alkolün teknolojik yöntemlerle kayıt altına alınmasını, piyasa hareketlerinin ise takibini ve kontrolünü düzenliyor.
Tebliğ, 2024 yılının ilk çeyreğinde tamamen uygulanmaya başlanacak. Yönetmelik değişikliği, ayrıca etil alkol üretim tesislerinin yeniden açılmasının da önünü açıyor. Böylece, üretim izni iptal edilen veya yenilenmeyen tesisler, bazı şartları yerine getirmeleri halinde, yeniden üretim yapabilecek. Yeni teknoloji şartı aranmayacak. Ayrıca, etil alkol ve metanol depolarının açılması Bakanlık iznine bağlandı.
"KISA SÜREDE ÇÖZÜME KAVUŞACAK"
Bu depoların satış ve sevkiyat takibi de elektronik ortamda yapılacak. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, EATS’ın en önemli hedeflerinden birinin sahte içki kaynaklı can kayıplarının önüne geçmek olduğunu söyledi.
Yumaklı, etil alkolün kayıt dışı üretimini ve ticaretini engellemek istediklerini belirterek etil alkol konusunda üretimden tüketime kadar her aşamayı kapsayan bir kontrol mekanizması oluşturduklarını vurguladı. Yumaklı, şöyle dedi:
"EATS, stratejik bir ürün olan etil alkolün vatandaşlarımızın hayatını tehlikeye sokacak ve devletimizin gelirini azaltacak şekilde piyasaya sürülmesini önlemek için çok gelişmiş bir sistemdir.
Bu sistemi oluştururken, sektördeki paydaşlarımızla iş birliği içinde çalıştık ve çalışmaya devam edeceğiz. Bu sistem sayesinde, sahte alkollü içki sorununu kısa zamanda çözüme kavuşturmayı ve ülkemizin gündeminden silmeyi hedefliyoruz.”
VATANDAŞ İSYAN ETTİ
Çözümün etili denetime almakla değil alkollü içecek fiyatlarını indirmekle bulunacağını savunan evinde alkollü içki üreten bir kişi "Ben 7 yıldır etilden rakı, viski, cin, votka üretimi yapıyorum. Sadece kendim içiyorum. Kimseye vermiyorum bile. Çünkü adam tavuktan zehirlense benden bilinir. Başım derde girer.
Ama etili kontrol almak yerine hükümet fiyatları indirse herkes marketlerden satın alır. Ben 5 litre etilin en kalitesini 900 TL'ye satın alıyorum. Kalitesizlerinin fiyatı 500 TL. Testini yaparak etil olduğuna emin olunca üretime geçiyorum. 5 litre etilden 12 litre votka üretiyorum. Bana litresi 100 TL'nin altında mal oluyor. Markette ise en ucuzu 600 TL. Fabrika bunu 50 TL'ye mal eder. 550 TL'sine vergi olarak bizlerden alıyor" dedi.
Etili bulamaması halinde İstanbul'a yakın bir noktadan 1 dönüm tarla alacaklarını ve şeker pancarı ekeceklerini belirten bir başka vatandaş ise "Tarlada odun bedava. Yakacağız ateşi. Şeker pancarından etilimizi kendimiz üreteceğiz. Etilin litresi bize 50 TL'nin altında gelecek. Devlet etili kontrol altına alacağına Bulgar ve Yunanlıların Edirne'ye getirdikleri alkollü içeklerin kontrolünü yapsın. Edirne'de esnaf 1 litrelik yunun rakısını 250 TL'ye satıyor" yorumunu yaptı.
