Emeklilikte Yaşa Takılanlar ile ilgili düzenlemenin ardından emeklilik işlemleri başlayacak. Çalışanlar önce çıkış alacak, sonra tazminat hesabı yapacak
Milyonlarca çalışan Emeklilikte Yaşa Takılanlar ile ilişkin düzenlemeyi dört gözle beklerken yakından takip etmeye devam ediyor. Bu ay sonunda kamuoyu ile paylaşılması beklenen EYT düzenlemesinin Ocak ayında Meclis''te yasalaşması ve emeklilik işlemlerinin de aynı dönemde başlaması bekleniyor.
TAŞ ORTALAMASI 45 İLE 50
Bakıldığı zaman EYT''lilerin yüzde 80''den fazlasını SSK yani 4A''lılar oluşturuyor.Bunların büyük bir bölümü de halen çalışan sigortalılardan oluşuyor. Yaş ortalamalarına bakıldığında da genelde 45 ile 50 yaş arasında oldukları görülüyor.
Çalışan EYT''lilerin büyük kısmı bulundukları şirketlerin hafızası durumundalar. Ve her biri birer kalifiye eleman.
Şirketler bu EYT''lileri kaybetmek istemiyor. Bu yüzden EYT''lilerin büyük kısmı emekli olduktan sonra çalışmaya devam edecekler.
TAZMİNAT HAKKINA SAHİPLER
Yeni Asır''dan Faruk Erdem''in yazısına göre; mevcut mevzuatımıza bakıldığında emeklilik işlemlerinin başlatılabilmesi için işten ayrılmak gerekiyor. Bu durumda EYT''liler öncelikle çalıştıkları şirketlerden çıkış belgesi alacaklar. Çıkış işlemlerinde yani SGY''ye bildirimde sebep olarak ''emeklilik'' gösterilecek. Bu da onlara tazminat hakkı kazandırıyor.
Mevzuatımıza göre kıdem tazminatı alabilmek için öncelikle son işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak gerekiyor.
Ayrıca işten kendi istek ve kusuru dışında çıkartılma şartı da bulunuyor.Böylece istifa edenler kıdem tazminatı alamıyor. Ancak bunun istisnaları bulunuyor.
Yani istifa ederek tazminat almanın yolları var. 1475 sayılı yasanın 14. maddesine göre bunlardan birisi de emeklilik.
Emeklilik sebebiyle istifa edenler tazminatı hak ediyorlar. Bu durumda EYT''liler emeklilik için işten çıkış yapacağından tazminatlarını da alacaklar.
DAMGA VERGİSİ KESİLİYOR
EYT''lilerin tazminatı da diğer çalışanlar gibi çalıştıkları yıl ve son brüt kazançları üzerinden yapılıyor. Burada brüt ücrete ayrıca yıl içinde yapılan düzenli nakit ödemeler de ekleniyor.Böylece giydirilmiş brüt ücret ortaya çıkıyor. Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesiliyor. Tazminat taksite bölünemiyor. Tazminat hesabında gün ve ay olarak çalışılan dönemlerde dikkate alınıyor.
ÖRNEK HESAPLAMA:
Brüt ücret: 12.000 TL Brüt ikramiye: 24.000 TL
Çalışılan süre: 12 yıl Ücrete eklenecek ikramiye:
24.000 /12= 2.000 TL
Giydirilmiş brüt ücret:
12.000 + 2.000= 14.000 TL
Tazminat tutarı:
14.000 x 12= 168.000 TL Damga vergisi: 1.275,12 TLL
Ödenecek tutar:
168.000-1.275,12= 166.724,88 TL
EMEKLİ SONRASI ÇALIŞABİLİRLER
Emeklilik işlemleri için önce çıkış alan sonra tazminatları ödenen EYT''liler ardından tekrar aynı işlerinde ya da farklı bir işyerinde çalışabilirler.
Bunun önünde herhangi bir engel bulunmuyor. Emeklilik işlemleri sonrasında tekrar aynı işleriyle ya da farklı bir işyeriyle sözleşme imzalanarak çalışılabiliyor. Bu çalışma da kayıtlı olmak zorunda. Yani bu durumda emekliler için Sosyal Güvenlik destek Primi (SGDP) ödeniyor. Bu prim yüzdelerinde işveren açısından bir yük oluşturduğu için 5 puanlık da indirim söz konusu olacak.
ASGARİ ÜCRET TAZMİNATI ARTIRACAK
Önümüzdeki günlerde belirlenecek olan 2023 yılı asgari ücreti yeni yılda işten ayrılacak EYT''lilerin tazminatını da artıracak. Şu anda 6471 lira olan brüt asgari ücret örneğin yüzde 50 artış olursa 9.706 lira olacak. Bu durumda Aralık ayında ayrılan bir asgari ücretli ile Ocak ayında ayrılan bir asgari ücretlinin tazminatları farklı hesaplanacak.
Aralık ayında ayrılan ve 10 yıl hizmeti olan bir asgari ücretlinin kıdem tazminatı 64.710 TL olurken bu işçi Ocak ayında ayrıldığında tazminatı 97.060 TL olarak ödenecek. Ayrıca bir aylık tazminat da buna katılacak.
Öte yandan emekli olup işine devam edecek olan EYT''lilerin kıdem tazminatı için işverene verilecek KGF desteğiyle ilgili Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun''dan bir öneri geldi.
''KREDİ VERİLECEKSE BU KREDİLER NAKİT VERİLMELİDİR''
Erdursun şunları söyledi: "EYT ile emekli olacaklara Kıdem Tazminatı ödenmesi için işverenlere kredi verilecekse bu krediler işverene nakit olarak verilmemeli, işverenin hesabından çalışanların hesaplarına Kıdem Tazminat şeklinde ödenmelidir."
"2023''E KADAR MASAMIZDAN KALKACAK"
EYT düzenlemesinin bu ayın sonuna kadar çözüme kavuşacağı ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "EYT konusunda bu ay sonuna kadar bu işi neticelendireceğiz.
Şu anda ilgili bakan arkadaşlarım çalışmaları sürdürüyorlar ve inşallah ay sonuna kadar da bunu karara bağlayacağız ve 2023’e masamızdan bunu kaldırarak inşallah girmiş olacağız. Olay bu" diye konuştu.
Öte yandan EYT''nin ne zaman çıkacağı ve yaş şartının olup olmayacağı merakla beklenirken, yeni yıla girmeden müjdeli haberi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan verdi.
ERDOĞAN EYT İÇİN TARİH VERDİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan''ın Türkmenistan dönüşü uçakta yaptığı açıklamada "Bizim hedefimiz, arkadaşlarımızla da yaptığımız görüşmelerde, bu yıl sonuna kadar emeklilikte yaşa takılanlar olayını çözmek. 2023''e bu önemli konuyu masamızın üzerinden kaldırarak girelim diyoruz." milyonları sevindirdi.
EYT''DE YAŞ SINIRI RAFA MI KALDIRILDI?
Bir kez daha yaşa takılma korkusu yaşayan EYT''liler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin''in yaptığı son açıklamayla da rahatladı.
''TEKNİK SORUNLAR ÇÖZÜLDÜ''
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile iligili düzenlemede kayıtlarla ilgili sorunların çözüldüğünü kaydetti. Bilgin "Altyapıyı oluşturuyoruz. İstifade edecek insanların tamamını kapsayacak bir düzenleme yapıyoruz" dedi.
EYT NE ZAMAN ÇIKACAK?
EYT konusunda çalışmalarının henüz tamamlanmadığını belirten Bakan Bilgin "Çalışmamız bitince açıklayacağız. Burada gizli bir şey yok. Mecliste anlattım; EYT ilgili sayılar her ay değişiyor. Haziran rakamları bir buçuk milyon demiştik. Şimdi bir milyon sekiz yüz bin civarı oldu.
Bu rakamlar da dahil bilinen verileri değerlendirip hesabımızı ona göre yapmamız lazım. Farklı iş yerlerinde çalışmış hizmet birleştirilmesi yapılmış ya da yapılmamış olanlar var. EYT gündeme gelince bize müracaat edenler var.
Daha önce kayıtlarımızda dijital ortamda yer almayanlar dosyalarıyla geliyor inceleyip hizmet birleştirilmesi yapılıyor. Bu teknik bir çalışma. Bütün bu çalışmalar tamamlanacak, ay sonuna kadar bitecek diye düşünüyorum" dedi.
EYT''DE YAŞ ŞARTI
Emeklilikte yaşa takılan (EYT) kadınlarda 48 veya 50, erkeklerde 50 veya 52 şeklinde yaş sınırı getirileceğine ilişkin haberler konusuna Bakan Bilgin açıklama yaptı.
Bakan Bilgin, milletvekillerinin yaş sınırı ile ilgili ısrarlı soruları üzerine de “Bütün veriler ortaya çıktıktan sonra karar vereceğiz. Bir karar açıklama beklentisi doğru beklenti değil. Zaten 15-20 gün içinde Meclise intikal edecek” diye konuştu.
PRİM GÜN SAYISI DEĞİŞMİYOR
Şimdi bu yaş şartı kalkıyor. Bakan Vedat Bilgin''in üzerini net bir şekilde çizerek verdiği bilgiye göre ise prim gün sayıları değişmiyor.
STAJ SİGORTASI EYT''DE BAŞLANGIÇ SAYILACAK MI?
Staj ve çıraklık dönemi sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, "Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zaten. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sağlık sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem." yanıtını verdi. Yani staj sigortası EYT''de başlangıç tarihi olarak sayılmayacak.
EYT''YLE KISMİ EMEKLİLİK FIRSATI
8 Eylül 1999 öncesinde geçerli olan düzenlemeye göre 3600 prim günü, 15 yıl sigortalılık süresi ve kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşını dolduran SSK''lı çalışanlar kısmi emekli olabiliyordu. Yine yaş şartları ve sigortalılık yılları aynı olmakla beraber 5 bin 400 prim gününü tamamlayan Bağ-Kur''lularda kısmi emeklilikten yararlanabiliyordu.
EYT ile eski düzenlemede elde edilen ancak 8 eylül 1999 sonrası ortadan kalkan tüm hakların geri gelmesi gündeme gelince kısmi emeklilik hakkı da gündeme geldi. EYT ile bu hak tanınırsa 15 yıl sigortalılık erkeklerde 55 kadınlarda 50 yaş şartı ile EYT''den yararlanabilecek SSK''lılar 36000, Bağ-Kur''lular ise 5400 günle kısm emekli olabilecekler.
