Türkiye'de son yıllarda yaşanan en büyük sorunların başında konut kiraları geliyor.
Yüksek enflasyon ve dolar kurundaki hareketlilik İstanbul’daki konut satış ve kira fiyatlarını etkiliyor.
İstanbul Planlama Ajansı “Bir Hak Olarak Barınma: Sağlıklı, Dayanıklı ve Güvenli Konuta Erişim Herkes İçin Mümkün Mü?” başlıklı bir rapor yayımladı.
Rapor, Türkiye ve İstanbul’daki barınma krizinin nedenlerini ve enflasyonunun etkilerini ele alırken kentsel dönüşümün sosyal altyapı dengesini sağlamada bir fırsat olarak kullanılabileceğinin altını çiziyor.
Raporda, kentteki kiralık ve satılık konut fiyatlarındaki artışa ilişkin veriler de dikkat çekenler arasında yer alıyor.
KONUTLARIN METREKARE FİYATI 1 YILDA YÜZDE 82 ARTTI
Kasım 2023 verilerine göre İstanbul’da son bir yıl içerisinde konut satış fiyatları yüzde 84,14 oranında artış gösterirken kira fiyatları yüzde 75,56 artış gösterdi.
Metrekare fiyatları ele alındığında ise satılık fiyatının yüzde 82,54 oranında kiralık fiyatının ise yüzde 84,33 arttığı görülmekte.
Raporda şu ifadelere yer verildi:"2000’li yıllarda İstanbul genelinde konut sunumunda yaşanan artışa rağmen, orta ve düşük gelir grubu için konut satın alımı imkansızlaştı. Kent genelinde sunulan kiralık konutlar da düşük ve orta gelir grubu için ödenebilir olma niteliğini kaybetti"
Pandemiyle birlikte kira fiyatlarının 2020 ile 2022 arasında tüm ülkelerde artış gösterdiğine yer verilen raporda, dünya genelinde kiraların 1,6, İstanbul’da 5,2 kat arttığı bildirildi.
Ayrıca 2019 senesinden itibaren son dört senede kira fiyatlarının en çok arttığı ilçeler de paylaşıldı. İşte kira fiyatlarının artış gösterdiği o ilçeler...
1) Üsküdar: Yüzde 96.1
2) Kağıthane: Yüzde 95.4
3) Beykoz: Yüzde 88.9
4) Başakşehir: Yüzde 87.9
5) Küçükçekmece: Yüzde 86.1
6) Eyüpsultan: Yüzde 80.4
Rapordan öne çıkanlar ise şu şekilde:
“Asgari ücrette yaşanan artış ve kira fiyatlarında yaşanan artış karşılaştırıldığında asgari ücret zamlarının kiralardan çok daha az arttığı görüldüğü belirtilirken hane halkı bütçesine aşırı yük getirmeyen bir fiyat veya kira düzeyinde ve belirli standartlarda konut, ödenebilir konut olarak nitelendiriliyor. Hane halklarının, aylık gelirlerinin yüzde 30’undan az bir kısmını konut harcamalarına tahsis etmeleri, oturdukları konutların hane halkı için ödenebilir olduğuna işaret etmektedir.
TÜİK’e göre ortalama hane halkı gelirinin 2023 yılında yaklaşık 13 bin TL olduğu düşünüldüğünde, konut kredilerinden yalnızca ayda 100 bin TL üzeri geliri olanların, yani toplumun en çok gelir elde eden yüzde 5’inin yararlanabildiği görülüyor.
Toplumun yüzde 95’inin konut kredisinden faydalanamadığını belirtilirken bu dönem kredili konut satışlarının da ülke genelinde tarihin dip noktasına düşmesi, evin bir barınma değil finansal yatırım aracına dönüşmesine yol açtığı ifade edildi.
İPA tarafından 3 Ağustos – 1 Eylül 2023 tarihleri arasında 317 İstanbul sakini ile yapılan araştırmaya göre katılımcıların yüzde 84,7’si binalarında kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünüyor. Kentsel dönüşümün gerekli olduğunu düşünen katılımcıların yüzde 93,4’ü 30 yıl ve üzeri binalarda yaşıyor.” değerlendirmesinde bulunuldu.
