EYT emeklilik haberleri gelişmeleri takip ediliyor. İlk etapta 1,5 milyon kişinin emekli olması beklenirken, kıdem tazminatı konusu son günlerin en çok konuşulan konuları arasına girdi. Öte yandan patronlar tarafından EYT sorununun çözümünde, çalışma hayatına yönelik olumsuz etkileri giderilmesi için önerilerde bulunuldu.
NB Ekonomi’nin edindiği bilgilere göre, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, geçen hafta içinde iş dünyasının endişe ve çözüm önerilerine yönelik Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ile bir araya geldi ve endişelerini dile getirdi. TOBB, düzenlemeye karşı olmadığını ancak çalışma hayatındaki ve ekonomiye etkileri, işletmelere gelecek ilave yükler konusunda daha detaylı çalışmalar yapılması gerekliğini daha önce savunmuştu.
1,5 MİLYON KİŞİ ŞARTLARINI DOLDURDUĞUNU KAYDETTİ
EYT sorunu, 8 Eylül 1999 itibariyle emeklilikte yaş ve prim gününü artıran düzenlemeden kaynaklanıyor. Bu tarihte yürürlüğe giren düzenleme, prim günü yanında yaş ve sigortalılık süresini de kriterlere bağlıyor ve işe giriş tarihleri itibariyle kademeli olarak yaş ve prim gün sayısını artırıyordu.
Son olarak hükümet bu alanda bir düzenleme sözü verdi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Aralık ayında TBMM’ye sunulacak teklifin hızla yasalaşmasını ve Ocak 2023 ayı içinde uygulamaya girmesi yönünde irade bildirdi. Ayrıca düzenlemenin 1999 öncesindeki 5 bin gün prim ve 50 yaş kriterini sağlayanları tamamen kapsayacağını, yaklaşık 1,5 milyon kişilik bir kitlenin bu şartları doldurduğunu kaydetti.
EMEKLİ OLANLARIN ÇALIŞMAYA DEVAM ETMESİ TALEP EDİLDİ
Bu durum, işverenler açısından özellikle deneyimli çalışanların hızla emekli olmasına yol açabilecek bir uygulama olarak ortaya çıktı. Firmalar, kalifiye ve deneyimli elemanları kaybetme riski yanında, bu kişilerin yüksek tazminat tutarlarıyla da karşı karşıya kalabilecek. Üstelik, Ocak ayında asgari ücrete yapılacak artış sonrası da ücretlerde yukarıya doğru bir baskı oluşacak. Bu durumun iş ortamında sıkıntılara yol açabileceğinden endişe ediliyor.
İş dünyası bu geçiş sürecinde, kıdem tazminatları için mali destek, çalışanların dolayısıyla rekabet gücünün de korunması için emekli olup da çalışmaya devam etme yönünde özendirici yaklaşım uygulanmasını talep ediyor. TOBB yanında, TİSK de benzer yaklaşımı içeren bir girişimde bulunduğunu, Bakanlığa bir rapor sunduğunu önceki haftalarda açıklamıştı.
YÜKLÜ TAZMİNATLARLA KARŞILAŞMAK, ZORLAYACAKTIR
TOBB Başkan Yardımcısı ve Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, NB EKONOMİ’ye yaptığı açıklamada, düzenlemenin kıdem tazminatı yükü ve nitelikli eleman kaybı gibi ciddi riskler barındırdığını kaydetti. Kendi hesaplamalarına göre, işgücü kaybının yüzde 30’lara varabileceğini söyleyen Zeytinoğlu, “Finansmana erişimin kısıtlı, nakit akışlarının sıkışık olduğu bu dönemde yüklü bir tazminatla karşılaşmak bizleri daha da zorlayacaktır” dedi.
Söz konusu rapor şöyle:
"- 2023 yılında asgari ücret artışına bağlı olarak, emekli olacaklara yapılacak yüklü kıdem tazminatı ödemeleri işletmelerin finans ihtiyacını artıracak
- EYT yasalaştığında firmalara göre değişmekle birlikte işgücü kaybı ortalama %20 olacak, işletmelerde 45-55 yaş kuşağında en yetkin gruptaki kıdemli ve nitelikli işgücü kaybı ortaya çıkacak
- Sosyal Güvenlik Sistemi açığının azaltılması için önümüzdeki dönemlerde sigorta prim oranlarının yükseltilmesi gündeme gelebilecek.
- Emekli olanların istihdamının devam etmesi durumunda sosyal güvenlik destekleme prim oranı yüksek olduğu için işletmelerin prim yükü artacak
- Emekli olanların yeniden çalışmaya başlamalarında, kayıt dışı çalışma talepleri sebebiyle kayıt dışı istihdam artacak.
- EYT sebebiyle emekli olacakların işten ayrılması sebebiyle istihdam teşviklerinde kayıplar ortaya çıkabilecek
OLUMSUZ ETKİLERİN GİDERİLMESİ İÇİN ÖNERİLER
- Uygulama en az 1 yıl işsiz olanlardan başlamalı.
- Kademeli yaş düşürme ve benzeri modellerle, sigortalılık süreleri dikkate alınarak EYT emeklilik tarihleri yıllara yayılmalı.
- EYT sebebiyle emekli olacaklara ödenecek kıdem tazminatları için işletmelere düşük faizli ve uzun vadeli finansman imkânı sağlanmalı.
- Mevcut çalışanlara emeklilik hakkı verilecekse en az 8 haftalık ihbar süresi bildirimi getirilmeli.
- Sigortalılık ve prim gün sayısını tamamlayıp yaşı bekleyenlere kıdem tazminatını bir kez alınmasına yönelik düzenleme yapılmalı. (15 yıl – 3600 gün şartını tamamlayanlar)
- EYT sebebiyle emekli olacakların işten ayrılması sebebiyle istihdam teşviklerinde meydana gelebilecek kayıpların önlenmesi için düzenleme yapılmalı
- Emekliliğe hak kazanan işçinin çalışmaya devam etmek istemesi durumunda emekli aylığı bağlanması için işyerinden ayrılma zorunluluğu kaldırılmalı.
- Emekliye ayrılanların, işletme ihtiyaçlarından dolayı istihdam edilebilmesi için sosyal güvenlik destekleme prim oranları düşürülmeli.
- Emekli çalışanların prim ödeme gün sayısına bağlı olarak emekli aylıkları artırılarak kayıt dışı çalışma önlenmeli."
