Ticaret Bakanlığı, Kooperatifler Kanunu'nda önemli bir değişiklik yaptı. Yapılan bu değişiklikle, kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyelerine, bilgilerini Kooperatif Bilgi Sistemi'ne (KOOPBİS) aktarma sürecini tamamlamaları için ek süre tanınabilecek. Eğer bu süreç tamamlanamazsa, Ticaret Bakanlığı tarafından iki kez daha birer yıl süre uzatımı verilebilecektir. Ayrıca, bu süre zarfında KOOPBİS yükümlülüklerine uymayan yönetim kurulu üyeleri ve memurlar hakkında herhangi bir yaptırım uygulanmayacak. Bu düzenleme, 26 Nisan 2024 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yürürlüğe girecektir.
KOOPERATİFLERİN ANA SÖZLEŞMELERİNİ İNTİBAK ETTİRMELERİ İÇİN ÖNGÖRÜLEN SÜRE, 2 YIL DAHA UZATILIYOR
Anayasa Mahkemesi'nin kararına istinaden, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'da önemli değişiklikler yapılması öngörülüyor. Yapılacak düzenleme ile Kanun ekindeki cetvellerde belirtilen kadro unvanları sınırlaması dahilinde, mevcut kadroların derecelerinde ve boş kadroların sınıf, unvan ve derecelerinde Rekabet Kurulu'nun kararıyla değişiklikler gerçekleştirilebilecek. Kurul, soruşturma başlatma kararını takiben 15 gün içerisinde ilgili taraflara bilgilendirme yapacak ve iddiaların detayları hakkında yeterli bilgi sağlayacak.
Tarafların savunmalarını daha etkin yapabilmeleri için gerekli düzenlemeler getiriliyor. Soruşturma raporunun tebliğinden itibaren 30 gün süreyle taraflardan yazılı savunma talep edilecek ve haklı sebeplerle bu süre uzatılabilecek. Soruşturmayı yürütenler, yazılı savunmaları değerlendirerek, rapordaki görüşlerinde herhangi bir değişiklik olması durumunda, bu değişiklikleri 15 gün içinde Kurul üyeleri ve ilgili taraflarla paylaşacaklar. Görüşlere, 30 gün içinde yanıt verebilecekler.
ÜRÜN İHTİSAS BORSALARI
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile ilgili mevzuatta önemli değişiklikler yapılması planlanıyor. Yeni düzenlemeyle, ürün senetleri ve alivre sözleşmeleri kapsamındaki işlemler; bu işlemlerin devri, ödeme ve diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi gibi konular, ürün ihtisas borsaları tarafından yürütülecek. Ürün ihtisas borsalarının ve yetkilendirilen takas merkezlerinin mali sorumlulukları, belirlenen limitler ve alınacak teminatlarla sınırlı tutulacak. İşlemlerden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve olası zararların tazmini için gerekli teminatlar ve garanti fonları, Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanacak yönetmelikle düzenlenecek. Belirlenen varlıklar, ancak belirli amaçlar için kullanılabilecek ve herhangi bir şekilde üçüncü şahıslara devredilemeyecek ya da haczedilemeyecek. Ürün senetleri ve alivre sözleşmelerin alım satımına aracılık edenlerin yetkilendirilmesi, denetimi ve gözetimi ile ilgili usul ve esaslar ise Bakanlık ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çıkarılacak ortak yönetmelikle belirlenecek.
LİSANSLI DEPOCULUKTA İDARİ PARA CEZALARI
Türkiye'de Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, lisanslı depo işletmelerine yönelik cezai yaptırımların etkinliği artırılıyor. Yeni düzenlemeye göre, ücret tarifesini aşan ya da tarifede olmayan hizmetler için ücret alan, ürün tesliminde haksız kesinti yapan veya yasal düzenlemelere uymayan işletmelere 200 bin liradan 1 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak. Ayrıca, ürün senetlerinin düzenlenmesi ve muhafazası ile ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı davranan, analiz ve sınıflandırma işlemlerini ihmal eden, kalibrasyon ve periyodik kontrolleri atlayan işletmelere de her bir ihlal için 200 bin lira ceza kesilecek.
Laboratuvar prosedürlerine uymayan yetkili sınıflandırıcılar için ağır yaptırımlar yolda. Yönetmelikte belirtilen şartları ihlal eden, şahit numuneleri saklamayan ve kalibrasyonu yapılmamış ekipmanlar kullanan yetkililere, her bir ihlal için 200 bin lira idari para cezası uygulanacak. Ücret tarifesini aşan veya tarifede olmayan hizmetler için ücret talep eden sınıflandırıcılara, 200 bin liradan 1 milyon liraya kadar ceza kesilebilir. Tekrar eden ihlallerde ise, cezalar iki katına çıkarılacak.
KAPALI PAZAR YERLERİNİN KULLANIMINDA TAHSİS USULÜ
Yeni yasa tasarısı, sebze ve meyve ticareti başta olmak üzere, yeterli arz ve talebe sahip diğer ürünlerin alım satımını düzenleyen mevcut kanunda değişiklikler öngörüyor. Tasarıya göre, pazarcılara ağır mali yükler getiren kapalı pazar yerlerindeki satış alanlarının sınırlı ayni haklarla kiralanma yöntemi sona erdirilecek. Kapalı pazar yerlerindeki satış alanlarının pazarcılık yapmayan kişilere sınırlı ayni haklarla kiralanması uygulamasının kaldırılması, pazarcıların maliyetlerinin artışını engellemeyi amaçlıyor. 3 Mayıs 2024 tarihinden önce kapalı pazar yerlerinde oluşturulan sınırlı ayni haklar ve kiracılık hakları, belirlenen sürenin sonuna kadar geçerliliğini koruyacak.
Ürün ve hizmetlerde aşırı fiyat artışı yapan işletmelere yönelik cezaların artırılması öngörülüyor. Kabul edilen kanun teklifine göre, fahiş fiyat artışı yapanlara 100 bin ile 1 milyon lira arasında idari para cezası uygulanacak. Anonim şirketlerin yönetim kurulu başkan ve vekillerinin görev süreleri, diğer üyelerle uyumlu olacak şekilde düzenlenecek. Yönetim kurulu toplantılarının çağrılması ve üyelerin atanması veya görevden alınması işlemleri, daha esnek bir yapıya kavuşturulacak.
Türkiye'de anonim ve limited şirketler için sermaye yapılarına dair önemli değişiklikler yolda. 31 Aralık 2026 tarihine kadar, belirlenen asgari sermaye miktarının altında kalan şirketlerin yeni düzenlemelere uyum sağlamaları gerekiyor. Uyum sağlayamayan şirketler için ise tasfiye süreci kaçınılmaz olacak. Öte yandan kayıtlı sermaye sistemini benimsemiş olan ve çıkarılmış sermayesi 250 bin lira olan anonim şirketlerin sermayelerini 500 bin liraya çıkarmaları bekleniyor. Aksi takdirde, bu şirketler kayıtlı sermaye sisteminden çıkmış sayılacaklar. Genel kurullarda ise sermaye artırımı kararları için toplantı nisabı aranmayacak ve kararlar mevcut oyların çoğunluğu ile alınacak.
İDARİ PARA CEZALARI
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'daki değişikliklerle, zamanında teslimat yapmayan veya montajı gerçekleştirmeyen satıcılar için her bir ihlal başına 2.200 TL ceza uygulanacak. Ayrıca, ürün veya hizmet satışını engelleyen işletmelere, kaçınma eylemi başına satış fiyatının %10'u oranında idari para cezası kesilecek. Üretici ve ithalatçıların, satış sonrası hizmetlerde yeterlilik belgesi almamaları halinde 1 milyon 115 bin TL, kayıt ve güncelleme yapmamaları durumunda ise servis başına 18 bin TL ceza ödemeleri gerekecek. "Özel servis" ibaresini kullanmayan servis istasyonlarına da 18 bin TL ceza uygulanırken, yeterli sayıda servis istasyonu bulundurmayan üreticilere her eksik istasyon için 124 bin TL ceza kesilecek.
Üretici, ithalatçı ve özel servis istasyonları, yükümlülük ihlalleri için her bir işlem başına 2 bin 200 lira tutarında idari para cezası ile karşı karşıya kalacaklar. İnternet üzerinden yapılan ihlallerde, Reklam Kurulu'nun ilgili web sayfası bilgilerini kullanarak içeriğin kaldırılması için bildirim yapma yetkisi bulunuyor; 24 saat içinde bu talebe uyulmazsa, içeriğin erişime kapatılması mümkün olacak. Teknik sebeplerle belirli içeriğe erişimin engellenememesi durumunda, tüm siteye erişim yasağı getirilebilecek. Ayrıca, 1 Nisan 2022'den itibaren beş yıl boyunca, yapı ruhsatına sahip devre tatil taşınmazları, ön ödemeli satışlar dahil çeşitli yöntemlerle satılabilecek ve devre tatil hakkı tanınabilecek. Hak sahibi olmayanlar da devre tatil satışı yapabilecekler.
FAHİŞ FİYAT UYGULAYANLARA YÜKSEK CEZALAR GELİYOR
Perakende ticaret alanında yapılan düzenlemelerle, üretici ve tedarikçilerin fiyat artışlarına sınırlama getiriliyor. Yeni kanun tasarısı, fahiş fiyat artışı yapanlara 100 bin ile 1 milyon lira arasında değişen idari para cezaları öngörüyor. Ayrıca piyasa dengesini bozan ve tüketicinin erişimini kısıtlayan faaliyetlerde bulunan işletmelere, her bir ihlal için 1 milyon ile 12 milyon lira arasında ceza uygulanabilecek. Üç kez aykırılık tespit edilen işletmelerin, Ticaret Bakanlığı tarafından altı güne kadar kapatılması mümkün olacak. İdari para cezalarının yıllık toplamı, işletmenin büyüklüğüne göre 20 milyon ile 1 milyar lira arasında sınırlandırıldı. Ürün güvenliği mevzuatındaki değişikliklerle de, ihraç edilen aykırı ürünlere 240 bin ile 2 milyon lira arasında cezalar getiriliyor.
İHDAS
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'ndaki yeni düzenleme ile, lisansı askıya alınan depo işletmelerinin, askı süresince kira ücreti talep etme hakları ortadan kalktı. Ayrıca, Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından lisanslı depolara ödenen depolama ücretleri de bu süre zarfında ödenmeyecek. Yeni yasal düzenleme, resmi gazetede yayımlandıktan altı ay sonra yürürlüğe girecek ve sektördeki işleyişe yeni bir yön verecek.
