Bir araştırmacı olduğumuzu varsayalım.

Her araştırmacı gibi bizim de temel işimiz, elimizdeki pratik bir uygulamayla ilgili hipotezler/varsayımlar üretmek.

Bir uygulama belirledik ve bunun x bir koşulda etkin olacağını düşündük.

Peki sizce bunu hipotize etmek, böyle olacağını düşünmek yeterli midir?

Bunun yetersiz olduğunu, sadece hipotezinizi yazıp bir dergiye gönderirseniz görebilirsiniz.

Çünkü bu tezinizi doğrulayan veya yanlışlayan gerçek verilere erişmemiş ve bunu sunmamışızdır.

Kişisel hayatlarımızı düşündüğümüzde, benzer bir şekilde davrandığımızı görebiliriz.

Örneğin, birinin yeni bir sosyal ortamın içine gireceğini düşünelim.

Bu kişinin hipotezi ise "kabul görmeyeceğim" veya "rezil olacağım" olsun.

Bu hipotez/çıkarım, bilişsel bir hatayla da oluştuğu için sonuç olarak "kaygı" yaratır.

Kabul görmeyecek oluşundan ve bunun gerçekleşmesi halinde bu durumla baş edemeyeceğine inanmaktan oluşan kaygıyı dindirmek için her zamanki gibi kaçınma davranışı sergilenir.

Böylece kişi ortama girmez (kaçınma davranışı).

Terapide bu ve benzeri durumlardaki ilk varsayımların test edilmesine ciddi önem veririz.

Zira çoğunlukla bu inançlar hatalıdır, yanlışlanabilirdir ve işlevsizdir.

Bilişsel-Davranışçı Terapi''de "Davranış Deneyleri" adını verdiğimiz bu metod ile amacımız, kişinin kendisi, diğer insanlar veya yaşam hakkındaki katı inançlarının doğruluğunu test etmektir.

Böylece, bireyin çıkarımları test edilirken bunların hayata olan etkileri de gözler önüne serilerek güçlü bir farkındalık oluşturulur.

Düşüncelerini test eden kişi, daha uygun olabilecek yeni varsayımları test etmek için, o inancın gerektirdiği davranışları da test etmiş olur.

Böylece toplanan tüm veriler incelenir ve yeni davranış ve inançlar oluşturulur.

Ayrıca, bu yöntemin kişinin hayatına yerleşmesi ve birçok benzer durumda uygulanması da teşvik edilir.

Bu satırları okurken, bazı çıkarımlarınızın doğru olduğuna yönelik verileriniz olduğunu iddia edebilirsiniz.

Fakat unutmayınız ki biz bir inanca yönelik veri topladığımızda diğer değişkenleri gözardı etmeye yatkınızdır.

Ayrıca, seçici bir şekilde davranıyor da olabiliriz. Çok az veriyle bu çıkarımın doğru olduğuna da inanıyor olabiliriz.

O nedenledir ki bir davranış ile ilgili deneyi birden fazla defa uygulamalıyız.

Böylece doğruluğundan daha emin olduğumuz veriler edinerek yapılandırma sürecimizi daha verimli geçiririz.

Pratik etmek isterseniz, elinize bir kâğıt-kalem alın ve şu boşlukları doldurun:

Deney:

Öngördüğüm sonuçlar neler?

Gerçekleşen sonuçlar neler?

Bu sonuçlarla nasıl baş ettim?